ΘΕΜΑ 3: «Υποψηφιότητα του Ζαγορίου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο»
Το ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΟΙΝΟΝ ΚΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝ θεωρεί ότι το πολιτιστικό τοπίο του Ζαγορίου είναι μια οντότητα που εμπεριέχει, διεργάζεται, μορφώνει και αναδεικνύει υποδειγματικά τη σχέση διάδρασης «φύση και πολιτισμός». Είναι ένα εξόχως ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό περιβάλλον που οφείλει τη δημιουργία του στις κοινωνικές δομές που συνέβαλαν διαχρονικά στην ανάπτυξή του και στο φυσικό του περιβάλλον που υπέδειξε τα υλικά της δημιουργίας του.
Για υπάρξει ζωή και συνέχεια στο Ζαγόρι αυτό είναι μια υπόσχεση και συνθήκη που μπορεί να τηρήσει και προάγει αποκλειστικά ένας παραγωγικός τριτογενής τομέας που αφορά κύρια στον Τουρισμό, ένας πρότυπος δευτερογενής τομέας που θα αφορά στο μικροεπίπεδο της Οικοτεχνίας και ο πρωτογενής που αφορά στην Κτηνοτροφία με την ανέκαθεν για τον τόπο εκτροφή αιγοπροβάτων, αλλά και βοοειδών ελευθέρας βοσκής.
Αυτοί οι τρεις τομείς αποτελούν έναν τομέα, που είναι προφανώς το παροντικό και επιθυμητό μοντέλο ανάπτυξης, τον Αγροτουρισμό που δραστηριοποιείται άνευ όρων και υποσχέσεων μέσα σε ένα Πολιτιστικό Τοπίο και Γεωπάρκο που λέγεται Ζαγόρι.
Ο πρωτογενής τομέας όμως φαίνεται να είναι εκείνος που έχει περισσότερη ανάγκη υποστήριξης ως προς τη διατήρηση του ζωικού του κεφαλαίου που τον συνιστά, αλλά και της εναρμόνισής του σε ό,τι αφορά τη συμπεριφορά του και τη σχέση του με την κανονονικότητα που υπαγορεύουν ρητά τόσο το φυσικό περιβάλλον, όσο και το ανθρωπογενές του.
Πιο συγκεκριμένα να βρεί την κανονική του θέση και τα όρια δραστηριοποίησής του μέσα στο τόσο ευαίσθητο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο που είναι και θεωρείται αριστούργημα της ανθρώπινης δημιουργικής διάνοιας, σύμφωνα με τα κριτήρια της Unesco.
Τουτέστιν, ο ένας τομέας παραγωγής ο Τουρισμός, δεν θα πρέπει να αποκλείει τον άλλο τον Κτηνοτροφικό, ούτε ο ένας να υπάρχει σε βάρος του άλλου στο αρχέγονο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον και από τούδε Πολιτιστικό Τοπίο Unnesco, αλλά να συνυπάρχουν παραγωγικά και συνεπικουρούμενοι στη βάση της αρχή της αμοιβαιότητας και της κανονικότητας των θεσμών
Κάθε προηγούμενη αταξία και άνευ όρων παρουσία και δραστηριοποίηση μέσα στο ήδη υποβαθμισμένο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο θα είναι ανατρεπτικό κώλυμα για την ένταξη του τοπίου στην Unesco και κακό προηγούμενο για το Ζαγόρι. Ο Κτηνοτροφικός τομέας οφείλει και μπορεί να αυτοσυμβάλει στην τουριστική του ανάδειξη και αξιοποίηση ως πόλος έλξης τουρισμού μέσα στον φυσικό του χώρο της νομής και της τυροκομίας.
Όσα ξέρει ο νοικοκύρης δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος.
Ο νοικοκύρης είναι… «εμείς» με τη βιωματική σχέση και ο κόσμος όλος… «οι συντάκτες» του φακέλου με τη φωτογραφική και βιβλιογραφική σχέση που εύλογα φιλοδοξούν για την ένταξη.
Ακούστε όμως και από τα δέκα που λέμε, κρατείστε τα πέντε που θα βοηθήσουν να δείτε πέρα από το εφήμερο και το παροντικό της υπόθεσης που αφορά στη συμπερίληψη του Ζαγορίου στην Unesco, δηλαδή το μακροπρόθεσμο της διατήρησης του Ζαγορίου μέσα στην Unesco.
Θεωρώντας «εμείς» πράγματι πολύ σύνθετο το εγχείρημα της άρτιας σύνταξης και εύστοχης υποβολής του φακέλου υποψηφιότητας και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη το κάλεσμα της υπουργού ΥΠΟΑ Κας Μενδώνη για τη συμμετοχή και κυρίως την ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας, για τον λόγο αυτό θεωρούμε χρέος μας να καταθέτουμε τις απόψεις μας με τα αρνητικά και τα θετικά κατά τη γνώμη μας και ανεξάρτητα από αν αυτές οι απόψεις εισακουστούν.
Αυτή η διαδικασία λέγεται διαβούλευση με την τοπική κοινωνία. Αυτό σημαίνει ότι το περιεχόμενο του φακέλου συζητιέται με την τοπική και γνωστοποιείται στην τοπική κοινωνία σε ό,τι την αφορά. Η τοπική κοινωνία είναι το έμψυχο περιεχόμενο του πολιτιστικού τοπίου και αυτή είναι που το διατηρεί διαχρονικά εξ ιδίων πόρων.
Έτσι εννοεί τη συμμετοχή και την ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας το προσκλητήριο της υπουργού ΥΠΟΑ. Η τοπική κοινωνία να θέσει ερωτήματα και να πάρει απαντήσεις, για το τίμημα της συμπερίληψης του ΠΤ Ζαγορίου στα ΠΤ της Unesco. Την συντήρηση του ΠΤ που προϋποθέτει χρήμα, χρήμα, χρήμα... εφόσον συμπεριληφθεί με το καλό.
Αυτή η διαδικασία λέγεται διαβούλευση με την τοπική κοινωνία. Αυτό σημαίνει ότι το περιεχόμενο του φακέλου συζητιέται με την τοπική και γνωστοποιείται στην τοπική κοινωνία σε ό,τι την αφορά. Η τοπική κοινωνία είναι το έμψυχο περιεχόμενο του πολιτιστικού τοπίου και αυτή είναι που το διατηρεί διαχρονικά εξ ιδίων πόρων.
Έτσι εννοεί τη συμμετοχή και την ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας το προσκλητήριο της υπουργού ΥΠΟΑ. Η τοπική κοινωνία να θέσει ερωτήματα και να πάρει απαντήσεις, για το τίμημα της συμπερίληψης του ΠΤ Ζαγορίου στα ΠΤ της Unesco. Την συντήρηση του ΠΤ που προϋποθέτει χρήμα, χρήμα, χρήμα... εφόσον συμπεριληφθεί με το καλό.
Γνωρίζουμε παρά πολύ καλά το θέμα και από πολιτιστικής και από πολιτικής προσέγγισης.
Διακρίνουμε ακόμα καλλίτερα τα επί της ουσίας από τα κατ’ επίφαση του θέματος.
Διακρίνουμε ακόμα καλλίτερα τα επί της ουσίας από τα κατ’ επίφαση του θέματος.
Για το ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΟΙΝΟΝ ΚΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝ και όχι μόνο, τα ζητήματα είναι τρία:
1. Το ενδεχόμενο, τρέχοντας προς την Unesco απομακρυνθούμε από τη γωνία προοπτικής των ζωτικών αναγκών και ουσιαστικών προβλημάτων του Ζαγορίου
2. Τον διαφαινόμενο διχασμό του ζαγορίσιου τοπίου σε τοπίο φύσης -πολιτισμού και σε τοπίο ερευνών - εξορύξεων υδρογονανθράκων
3. Το διαχρονικό ερώτημα ποιοι θα πληρώνουν το κόστος συντήρησης και διατήρησης του Πέτρινου Πολιτιστικού Τοπίου υπό τον ΕΝΦΙΑ και λοιπά Τέλη
ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΚΟΙΝΟΝ ΚΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝ
Εκτιμάμε ότι το Ζαγόρι έχει:
Πολιτιστικά κριτήρια: 80%
Φυσικά κριτήρια: 100%
«Κάθε μελλοντική προσπάθεια ανάδειξης του Ζαγορίου ως παγκόσμιου μνημείου λαϊκού πολιτισμού και φυσικής ιστορίας, για την αγνώριστη και ένταξή του στους παγκόσμιους φορείς προστασίας και αρωγής, (π.χ. ΟΥΝΕΣΚΟ)» […] Το Ζαγόρι μας, αυτό το λαϊκό αρχιτεκτόνημα αποτελεί σπάνιο λαϊκό δημιούργημα και πλούσιο κληροδότημα, φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. […] Το Ζαγόρι είναι το Ερμιτάζ, είναι τοΤζιουράσικ παρκ […]»
Χρονοδιάγραμμα σύνταξης και υποβολής του Φακέλου
Φεβρουάριος 2020: Σύσκεψη στο ΥΠΠΟΑ για το χρονοδιάγραμμα των δράσεων που πρέπει να αναληφθούν για τη διαμόρφωση του φακέλου της υποψηφιότητας
Μάρτιος 2020: Συνάντηση εργασίας στα Ιωάννινα με υπηρεσιακούς παράγοντες, όπου θα παρουσιαστεί μια πρώτη εκδοχή του φακέλου της υποψηφιότητας
Μάιος 2020: Διεπιστημονική συνάντηση εμπειρογνωμόνων (εκπρόσωποι συμβουλευτικών οργάνων UNESCO και Διεθνούς Ένωσης Προστασίας Φύσης) στα Ιωάννινα και στο Ζαγόρι
Σεπτέμβριος 2020: Υποβολή του φακέλου της υποψηφιότητας στην UNESCO για παρατηρήσεις ανάδρασης και συμπλήρωσης του φακέλου
Ιανουάριος 2021: Υποβολή του οριστικού φακέλου υποψηφιότητας στην UNESCO
Από 2021 και μετά…
«Η επιτροπή της UNESCO αποφασίζει μία φορά τον χρόνο ποια μνημεία θα συμπεριληφθούν στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Κριτήρια επιλογής είναι, σε ό,τι αφορά τα πολιτιστικά μνημεία, η μοναδικότητα ή η ιστορική σημασία τους, ενώ για τα φυσικά η κατάσταση στην οποία διατηρούνται.
Η ανακήρυξη των μνημείων σε παγκόσμια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά από την UNESCO υποχρεώνει τα κράτη που υπογράφουν την ανάλογη σύμβαση να διατηρούν και να προστατεύουν τα μνημεία αυτά.»
"Παγκόσμια Πολιτιστική Εγκυκλοπαίδεια: Τα μνημεία της Unesco"
ZAGORI: CRITERIA UNESCO
ΖΑΓΟΡΙ: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΟΥΝΕΣΚΟ
Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κριτήρια επιλογής ενός Πολιτιστικού Τοπίου (10)
Πολιτιστικά κριτήρια
I. «να αποτελεί αριστούργημα της ανθρώπινης δημιουργικής διάνοιας».
II. «να επιδεικνύει σημαντικές ανθρώπινες αξίες για μακρά περίοδο χρόνου ή σε μία πολιτιστική περιοχή του κόσμου, σε εξελίξεις στην αρχιτεκτονική ή την τεχνολογία, τις μνημειακές τέχνες, την πολεοδομία ή τον σχεδιασμό τοπίου».
III. «να φέρει μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία για κάποια πολιτισμική παράδοση, ζώντα ή εξαφανισμένο πολιτισμό».
IV. «να αποτελεί σημαντικό παράδειγμα τύπου κτηρίου, αρχιτεκτονικού ή τεχνολογικού συνόλου ή τοπίου που απεικονίζει σημαντική ή σημαντικές φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας»
V. «να αποτελεί σημαντικό παράδειγμα παραδοσιακής ανθρώπινης εγκατάστασης, χερσαίας ή θαλάσσιας χρήσης, αντιπροσωπευτικής πολιτισμού ή πολιτισμών), ή ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν το τελευταίο έχει γίνει ευάλωτο υπό την πίεση ανεπίστροφων αλλαγών».
VI. «να συνδέεται άμεσα ή διακριτά με γεγονότα ή ζώσες παραδόσεις, με ιδέες ή πίστεις, με καλλιτεχνικά ή λογοτεχνικά έργα εξέχουσας παγκόσμιας σημασίας». (Η Επιτροπή θεωρεί ότι το συγκεκριμένο κριτήριο θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια).
Φυσικά κριτήρια
VII. «να περιέχει εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής».
VIII. «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα μειζόνων φάσεων της ιστορίας της Γης, του αρχείου της ζωής, σημαντικών εν εξελίξει γεωλογικών διαδικασιών για την ανάπτυξη γεωσχηματισμών ή σημαντικών γεωμορφικών ή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών»
IX. «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα σημαντικών εν εξελίξει οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και ανάπτυξη οικοσυστημάτων χερσαίων, γλυκού ύδατος, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων φυτών και ζώων»
X. «να περιέχει τα σημαντικότερα φυσικά ενδιαιτήματα συντήρησης της βιοποικιλότητας, να περιλαμβάνει απειλούμενα είδη παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης ή της συντήρησης του είδους».